"...ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΑΥΤΗΣ ΙΔΕΑΣ..." ΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑΣ 1770-1854

Περίληψη

Το ανά χείρας βιβλίο εξετάζει τις καθιερωμένες παραδοχές μας στην ιστορία των ιδεών, θέτοντας ερωτήματα και αναζητώντας απαντήσεις. Η Μεγάλη Ιδέα, ταυτισμένη συνήθως με τον Ιωάννη Κωλέττη και τη ρομαντική εποχή του ελληνικού Βασιλείου, εκκινεί πράγματι το 1844 ή διαθέτει ένα αξιομνημόνευτο παρελθόν πριν από την επίσημη διακήρυξή της; Μπορούν να ανιχνευτούν οι ευρωπαϊκές της οφειλές σε κρίσιμα μοτίβα, παραδοχές και προσδοκίες που ανακυκλώνει ο φιλελληνικός λόγος της δεκαετίας του 1820 για την "Ελλάδα" και τους Έλληνες; Διαθέτει ερείσματα στην προεπαναστατική φωτισμένη σκέψη; Μήπως ο νεοελληνικός Διαφωτισμός συνιστά ένα πνευματικό φαινόμενο με σχετική μόνο ιδεολογική συνοχή και καθαρότητα, περισσότερο σύνθετο από ό,τι συνήθως τείνουμε να το προσλαμβάνουμε; Ποιον πολιτικό προσανατολισμό έχουν τα ποικίλα σχέδια περί ελληνικής αυτοκρατορίας που επαναλαμβάνονται σε διαφορετικές ιστορικές στιγμές; Είναι όλα τα αυτοκρατορικά οράματα ταυτόσημα μεταξύ τους;

Σε μια μακρά διαδρομή, η οποία ξεκινά από τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου και συνεχίζει μέχρι την κριμαϊκή σύγκρουση των μέσων του 19ου αιώνα, εικονογραφούνται οι κρισιμότερες όψεις της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας. Επισημαίνονται οι καταστατικές αντιφάσεις της, υπογραμμίζονται οι συνέχειες και εξετάζονται οι αλλοιώσεις που επέρχονται στο πέρασμα του χρόνου. Τα χαρακτηριστικότερα κείμενα της ευρύτερης περιόδου φωτίζονται υπό νέο πρίσμα, προκειμένου η Μεγάλη Ιδέα να κατανοηθεί ιστορικά μέσα στην εποχή της και να συσχετισθεί με τη γενικότερη κίνηση των ευρωπαϊκών εθνικισμών στη μακρύτερή τους διάρκεια.