ΤΟ ΛΟΓΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Περίληψη

Πιπεριές Φλωρίνης ή πιπεριές Φλώρινας; Η νήσος ή το νησί; Στάλθηκε ή εστάλη; Δεκάδες τέτοια ερωτήματα ταλανίζουν τον μέσο ομιλητή της ελληνικής γλώσσας, ο οποίος αναλώνεται στη σισύφεια αναζήτηση της «αλήθειας» σε τέτοια ψευδοδιλήμματα μέσα από ολισθηρές καθαρολογικές ή υπερπροσαρμοστικές ατραπούς.

Αν και το ζήτημα του λόγιου επιπέδου στη σύγχρονη κοινή νέα ελληνική δεν είναι άμοιρο ιδεολογικών και κοινωνικοπολιτικών προεκτάσεων λόγω σύνδεσης με τα κακώς κείμενα του γλωσσικού ζητήματος, η ελληνική γλώσσα ως δομή και χρήση αποδεικνύεται ανώτερη των φυγόκεντρων ρυθμιστικών πρακτικών (απo)λογιοποίησης. Το λόγιο στη συγχρονία είναι, υπό μία έννοια, ένα ιδιοσυγκρασιακό χρηστικό επίπεδο, κοινωνιογλωσσικά και πραγματολογικά προσδιορισμένο, που συνδέεται με όλα τα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης, ανάγεται στη διαχρονία της ελληνικής γλώσσας και στην τεχνητή ανάσυρση και αφορά κυρίως μια ποικιλία στην περιφέρεια της γλώσσας με τη μορφή αποκλίσεων ή/και απολιθωμάτων. Τα λόγια στοιχεία (λέξεις, φράσεις, τεμάχια) συνιστούν άλλοτε υποχρεωτική και άλλοτε προαιρετική υφολογική και σημασιοπραγματολογική επιλογή με εξειδικευμένη/διακριτική γλωσσική και χρηστική λειτουργία, που τείνουν να προσαρμόζονται μορφολογικά στη δημοτική αλλά και να αναπαράγονται αναλογικά μέσω (αντι)δανεισμού σε ειδικές χρήσεις.