ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ Α' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Περίληψη

Η επέτειος των 100 ετών από τη διεξαγωγή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου επανέφερε στο προσκήνιο το γεγονός που άλλαξε την ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου και των διεθνών σχέσεων, ως πρώτος κρίκος σε μια αλυσίδα δραματικών εξελίξεων που σημάδεψαν ανεξίτηλα την ιστορία του εικοστού αιώνα. Η χωρίς προηγούμενο ανθρωποσφαγή στα χαρακώματα του Δυτικού Μετώπου και στα υπόλοιπα πεδία των μαχών κληροδότησε ένα βαθύ τραύμα στην ευρωπαϊκή συνείδηση, έφερε όμως παράλληλα και την επώαση των πρώτων ιδεών για τη συμφιλίωση και την ειρηνική συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Στο βιβλίο εξετάζεται η ιστορική εξέλιξη της πρόσληψης του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, με έμφαση στις μεγάλες δυνάμεις που είχαν καθοριστικό ρόλο τόσο στην εξέλιξη των εχθροπραξιών όσο και στη μετέπειτα διαμόρφωση των κυρίαρχων τάσεων στην ιστοριογραφία και στη μνήμη του πολέμου. Καταγράφεται η σταδιακή μετάβαση από την κυριαρχία της μαρτυρίας στην εποχή της ιστορικής επεξεργασίας του πολέμου, χάρη στη δημιουργική επιρροή των σύγχρονων ιστοριογραφικών ρευμάτων και μέσα από τη συνεχή διατύπωση νέων ερευνητικών ερωτημάτων. Επισημαίνονται ακόμα τα μεγάλα κενά που υπάρχουν στη μελέτη και στη μνήμη του πολέμου σε ένα σημαντικό τμήμα της ευρωπαϊκής ηπείρου, υπό την επίδραση σειράς ετερόκλητων παραγόντων, ενώ επιχειρείται ένας πρώτος απολογισμός του αποτυπώματος και των προκλήσεων που αφήνει πίσω της η επετειακή περίοδος. Μέσα από πλήθος ιστορικών αναφορών αναδεικνύεται το εξαιρετικά σύνθετο μωσαϊκό των προσλήψεων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στον ευρωπαϊκό χώρο και καθίσταται σαφές γιατί ο πόλεμος αυτός έχει αποτελέσει μείζον παράδειγμα μελέτης για την ανάπτυξη των σπουδών μνήμης (memory studies) σε διεθνές επίπεδο. Γίνεται επίσης φανερό ότι, εκατό και πλέον χρόνια μετά, ο Μεγάλος Πόλεμος, με τις άμεσες και μακροπρόθεσμες συνέπειές του, είναι ένα γεγονός που εξακολουθεί να αφορά άμεσα κάθε ευρωπαίο πολίτη.