ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ - ΠΕΝΤΕ ΔΟΚΙΜΙΑ

Περίληψη

Ο Σπύρος Κουτρούλης σε πέντε διαφορετικά δοκίμια επιχειρεί να διερευνήσει τη συνάντηση της φιλοσοφίας με την κοινωνία και την ιστορία· εξαρχής, άλλωστε, ο φιλοσοφικός λόγος στάθηκε πάντα μέσα στον κοινωνικό χώρο και δεν περιορίστηκε στον προβληματισμό για την αφετηρία της ύπαρξης. Το πρώτο δοκίμιο πραγματεύεται την πολιτική φιλοσοφία του Πλάτωνα, την ερμηνεία της από τον Καρλ Πόππερ -που τον θεωρεί προπομπό του ολοκληρωτισμού- και την απάντηση του Ερνστ Κασσίρερ, που θα υποστηρίξει ότι, στην πλατωνική πολιτεία αποδοκιμάζεται με εμφατικό τρόπο η τυραννία. Στο δεύτερο, για την πολιτική, την κοινωνία και τη δημοκρατία στον Αριστοτέλη, παρατίθενται οι απόψεις των Καρλ Πόππερ, Καρλ Μαρξ και Κορνήλιου Καστοριάδη. Ο Αριστοτέλης θέτει σε αξιακή προτεραιότητα την κοινωνία έναντι του ατόμου, όχι για να το εξαφανίσει, αλλά για να πλέξει το απαραίτητο "κουκούλι", εντός του οποίου ο άνθρωπος θα καταφέρει να αναπτύξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Στο τρίτο δοκίμιο παρουσιάζεται η αντίληψη τηε Χάνα Άρεντ πως το ξερίζωμα του ανθρώπου αποτελεί την πηγή του ολοκληρωτισμού, ενώ παράλληλα η δυτική δημοκρατία κατατρύχεται από την εμπορευματοποίηση και τον μηχανικισμό. Στο τέταρτο δοκίμιο "Αντιεθνικισμός και αυτοκρατορίες: οι παρερμηνείες και τα αδιέξοδα της μεταμοντέρνας ιστοριογραφίας" παρουσιάζονται οι απόψεις -και οι παρερμηνείες αυτών- των Έρνεστ Γκέλνερ, Άντονι Σμιθ, Μπένεντικτ Άντερσον και Έλι Κέντουρι για τις προϋποθέσεις, τους όρους και την εξέλιξη των ιστορικών εθνών. Τέλος, το βιβλίο ολοκληρώνεται με την μελέτη της αντίληψης του Ιμμάνουελ Καντ για την κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στον Κόσμο και στη Φύση· αντίληψη που επηρέασε τη φιλοσοφική σκέψη που ακολούθησε, ακόμη και αυτή που επεδίωξε να σταθεί απέναντί του, όπως η μαρξική.