ΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΙΣ ΜΟΡΦΕΣ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΒΙΟΥ (ΔΙΤΟΜΟ, ΑΔΕΤΟ)

Περίληψη

Η κοινωνιολογία θέτει άλλα προβλήματα από εκείνα που ανακινεί η ιστορία ή η εθνογραφία. Η κοινωνιολογία δεν αναζητά τη γνώση των παλαιότερων μορφών του πολιτισμού με αποκλειστικό σκοπό να τις γνωρίσει και να τις  ανασυστήσει. Αλλά, όπως όλες οι θετικές επιστήμες, η κοινωνιολογία έχει πρωταρχικά ως στόχο να εξηγήσει την ενεργό πραγματικότητα, την πραγματικότητα που μας περιβάλλει, και κατά συνέπεια είναι ικανή να επηρεάσει τις ιδέες μας και τις πράξεις μας: ἡ πραγματικότητα αυτή είναι ο άνθρωπος, και ειδικότερα ο σύγχρονος άνθρωπος, γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτόν μας ενδιαφέρει περισσότερο να γνωρίσουμε σε βάθος. Επιλέξαμε τη συγκεκριμένη θρησκεία ως αντικείμενο της ερευνάς μας, επειδή πιστεύουμε ότι αποτελεί το προσφορότερο παράδειγμα προκειμένου να κατανοήσουμε τη θρησκευτική φύση του ανθρώπου, θα μας αποκαλύψει δηλαδή μια ουσιώδη και διαρκή όψη της ανθρωπότητας (Εμίλ Ντυρκέμ).

Η κοινωνία δεν διαθέτει τα χαρακτηριστικά ενός καθαρού υποκειμένου, δεν είναι δηλαδή νομιναλιστική οντότητα, δεν έχει μεταφυσική διάσταση, όπως θα μπορούσε να φανταστεί ένας «πρωτόγονος» εμπειρισμός ή ένας βεμπεριανής έμπνευσης μεθοδολογικός ατομικισμός. Η κοινωνία δεν είναι επίσης ορθολογική οντότητα, δεν διαθέτει δηλαδή τη σύσταση εκείνη που θα της επέτρεπε να συγκροτήσει αυτόνομη ορθολογική κρίση, την οποία διαθέτει μόνο μια οντότητα με τα χαρακτηριστικά του κοινωνικού ατόμου. Η ισορροπία της ντυρκεμιανής σκέψης αναδεικνύεται, έτσι, μέσω της διάκρισης ανάμεσα στη λογική και την ορθολογική σκέψη. Στις Στοιχειώδεις μορφές, ο Ντυρκέμ επιμένει στην καθολικότητα της λογικής σκέψης, καθώς την ταυτίζει με τη γένεση του πολιτισμού. Η ορθολογική σκέψη όμως, αποτελεί δυνάμει στοιχείο του ατόμου που μετατρέπεται σε υποκείμενο, δηλαδή σε πρόσωπο.