ΑΞΟΔΕΥΤΑ ΠΑΘΗ

Περίληψη

"Προσπαθώ να ορίσω την κλασική μήτρα της αναγνωστικής πράξης και να φέρω σε φως τις θεολογικές -μεταφυσικές- προϋποθέσεις μιας τέτοιας πράξης", σημειώνει ο Στάινερ στον πρόλογο της ανά χείρας έκδοσης. Πρόκειται για ένα μοναδικό καθήκον το οποίο θέτει ο ίδιος στον εαυτό του: να λειτουργήσει ως θεολογικός κριτικός της λογοτεχνίας και της κουλτούρας. Αυτό δεν σημαίνει πως επιχειρεί να εφαρμόσει αρχές της θεολογίας στην ανάγνωση αλλά πως γράφει πεπεισμένος ότι η θεολογία είναι εκείνη που θέτει τα ορθά ερωτήματα: τι μπορούμε να καταλάβουμε από τη δημιουργία και την εσχατολογία· ποια είναι η θέση του ανθρώπου στην ευρύτερη συμπαντική τάξη· πώς μπορεί να αναδυθεί το νόημα και η αξία σε ένα κόσμο που σταθερά σκιάζεται από την απειλή του ηθικού χάους· ποιο βάρος μπορεί να έχει η ιδέα της λύτρωσης στον πεισματικά αλύτρωτο χώρο της ιστορίας. Τα αγωνιώδη αυτά ερωτήματα τον οδηγούν προς συγκεκριμένους μείζονες συγγραφείς: τον Ντοστογιέφσκι, τον Σοφοκλή, τον Ρίλκε, τον Κάφκα, τον Τσέλαν -σε όσους με δυο λόγια, διακρίνει ένα πεδίο αναφοράς προς την υπερβατικότητα. Σε όσους σφραγίζονται είτε από την υπερβατική αισθητική της πραγματικής ύπαρξης, είτε από το αφόρητο, οξύτατο κενό της απουσίας του Θεού. Είναι η "πραγματική παρουσία" μέσα στο μεγάλο έργο τέχνης, για την οποία μιλάει ο Στάινερ, χωρίς την οποία "η σύγχρονη τέχνη παραμένει σολιψιστική". Με την οριστική αποχώρησή της, με την τελειωτική της "αλαλία", ο άνθρωπος καταδικάζεται σε μια καινοφανή όσο και απόλυτη μοναξιά.